Rozwój moralno-społeczny dziecka w wieku przedszkolnym postępuje bardzo dynamicznie, głównie poprzez wpływ osób dorosłych, kontakty z innymi dziećmi, ale również poprzez zabawy w odgrywanie ról.
Po 3 r. życia dziecko powoli wyzbywa się wrodzonego egocentryzmu i jego mózg zaczyna osiągać zdolność do współczucia innym, troski i kontrolowania własnych przejawów złości, zazdrości, itp. Niezwykle ważny jest w tym okresie kontakt z innymi osobami oraz czerpanie różnych, dobry wzorców nowo nabywanych umiejętności. Dziecko przestaje już być jedynie członkiem swojej rodziny, staje się częścią nowej społeczności jaką jest grupa przedszkolna. Daje mu to możliwość postawienia się w nowych rolach takich jak: kolega, koleżanka, przedszkolak.
,,Uczy się również poruszać w świecie społecznym, godząc własne pragnienia z gotowością poszanowania zasad i norm społecznych, dobra innych ludzi oraz gotowością do współdziałania i współpracy.’’
Nie jest to dla dziecka łatwy okres, gdyż w podobnym momencie rozwija się u niego tzw. styl intruzywny, czyli coś co skłania je do działania, rywalizacji, walki o swoją rację, pierwszeństwo, itp. Warto wiedzieć o tym burzliwych zmianach rozwojowych i być dla dziecka w tym czasie wyrozumiałym.
Dziecko uczy się poprzez zabawę i tak samo jest w tym przypadku. W nowej grupie społecznej zaczyna tworzyć pierwsze więzi z obcą osobą dorosłą (nauczycielem) oraz oczywiście innymi dziećmi. Początkowo pierwsze znajomości bywają nietrwałe, jednak
z czasem dzieci samoistnie nawiązują mocniejsze więzi między sobą. We wspólnej zabawie wcielają się w różne inne role, co jest kolejnym krokiem w stronę poprawnego rozwoju społecznego. Dziewczynki najczęściej wcielają się w role kobiece – mamę opiekującą się dzieckiem, nauczycielkę czy też bawią się domkami i lalkami.
Chłopcy zaś bywają strażakami, policjantami, czy bohaterami ulubionych bajek. Co ciekawe dzieci, jako baczni obserwatorzy często odtwarzają podział obowiązków domowych swojej rodziny np.: dziewczynki nakrywają do stołu i przygotowują posiłek, a chłopcy reperują sprzęty. Jest to godne zaobserwowania zjawisko, odbicia naszych zachowań i przypisanych od wieków do naszych płci ról.
Największym wyzwaniem dziecka przedszkolnego w kontekście rozwoju społecznego jest współistnienie i pogodzenie dwóch mocnych skłonności: do przejawiania inicjatywy, stawiania sobie celów i realizowania ich „po swojemu” z gotowością do szanowania woli
i potrzeb innych ludzi oraz zasad społecznych.
Źródła:
Becelewska D., Repetytorium z rozwoju człowieka, Jelenia Góra 2006.
Matejczuk J., Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym, [w]: Niezbędnik Dobrego Nauczyciela, pod red. Brzezińska A. I., Warszawa 2014.
Autorka tekstu: Marcelina Paszyńska
Zdjęcia: Ula Małek, ig: @ulamalek; Joanna Bieniek, ig: @i.kropka, Shiori Yamada, ig: @_ririsyu._
